Wellicht heb je het al eens meegemaakt: midden in de nacht begint je kindje te gillen. Jij rent als heldhaftige moeder of vader naar je kindje toe. Je kindje blijft schreeuwen en heeft wijdgeopende ogen. Maar wat moet je dan doen? Heeft je kindje een nachtmerrie of een nachtangst? In deze blog lees jij alles wat je moet weten over nachtangsten en nachtmerries.
Veel ouders weten niet dat er naast nachtmerries ook nachtangsten bestaan. Dit zijn twee verschillende dingen. In deze blog lees je hoe je ze kunt herkennen, wat het verschil is tussen nachtmerries en nachtangsten (ook wel night terrors of pavor nocturnus genoemd), hoe hierop te reageren en wat je kunt doen om de kans op nachtmerries en nachtangsten te verminderen. Want laten we eerlijk zijn, het is nooit leuk om je kindje verdrietig, bang, verward of angstig te zien.
Wat zijn nachtmerries?
Bij nachtmerries worden kindjes bang of overstuur wakker van een enge droom, waarbij ze ook beelden voor zich zien. Een nachtmerrie lijkt heel echt en kindjes kunnen de enge droom herinneren. Oudere kindjes kunnen vaak goed aangeven wat ze bang maakt(en), zoals monsters. Nachtmerries openbaren zich meestal vanaf een leeftijd van ongeveer 3 jaar. Dit kan bij sommige kindjes ook al wat eerder zijn, rond de leeftijd van 2,5 jaar. Nachtmerries komen meestal voor in het tweede gedeelte van de nacht (na middernacht) tijdens de lichtere slaapfases; REM slaap.
Wat kan ik als ouder doen?
Kalmeer je kindje met woorden, knuffels of fysieke aanraking. Na een nachtmerrie heeft je kindje vaak wat extra ondersteuning nodig bij het opnieuw in slaap vallen. Belangrijk hierbij is dat je probeert je kindje in zijn eigen bedje opnieuw in slaap te laten vallen en niet mee te nemen naar jullie slaapkamer. Praat kort met je kindje en geef aan dat het een droom was; dromen zijn niet echt. Dat de droom nu voorbij is en dat je kindje weer veilig is. Het kan helpen om de deur op een kiertje laten of een rood nachtlampje aan te doen. Begrijp dat je kindje écht bang is na een nachtmerrie, geef je kindje dan ook de extra ondersteuning. Meestal herinneren kindjes zich de nachtmerrie de dag erna nog. Het ene kindje herinnert zich de nachtmerrie heel levendig, het andere kind maar vaag (jongere kindjes). Wanneer je kindje over de nachtmerrie begint, praat hier dan over. Het is belangrijk om de gevoelens van je kindje te erkennen en over de gevoelens te praten, op deze manier kun je als ouder vaak een stukje angst wegnemen of verminderen. Bij iets oudere kindjes kun je ook samen praten over welke dingen juist nachtmerries kunnen uitlokken, denk hierbij aan films of boeken over monsters.
Wat veroorzaakt deze nachtmerries?
Naarmate kindjes ouder worden neemt hun verbeelding en fantasie toe en krijgen ze steeds meer prikkels te verwerken. Ook het wegvallen van het middagdutje of oververmoeidheid wordt soms als mogelijke oorzaak van nachtmerries gezien. Vergeet ook zeker de tv programma’s niet. Zelfs als je kindje deze programma’s leuk vindt, kunnen ze een trigger zijn!
Wat zijn nachtangsten (night terrors)?
Nachtangsten ontstaan rond een leeftijd van 2,5 jaar. Ze komen meestal in het eerste gedeelte van de nacht voor, voor middernacht. Bij nachtangsten is je kind plotseling paniekerig, angstig of verward. Je kindje kan hierbij rechtop zitten, om zich heen slaan, hysterisch of ontroostbaar zijn en zweten (verhoogde hartslag). Wat je ook doet, je kindje lijkt nergens op te reageren. Dit komt omdat je kindje niet echt wakker is. Het verwarrende hieraan is dat kindjes tijdens nachtangsten vaak hun ogen op hebben, waardoor je als ouder er al snel vanuit gaat dat je kindje wakker is. Nachtangsten kunnen tot wel 30 minuten duren. Zodra deze nachtangst voorbij is, vallen kindjes vaak terug in slaap alsof er helemaal niets aan de hand was.
Wat kan ik als ouder doen?
Het is eng om te zien, maar je kindje heeft geen besef van deze nachtangst. Zorg vooral dat de omgeving veilig is: zorg dat je kindje niet uit bed kan vallen of tussen de spijlen van het ledikantje vast kan komen te zitten. Probeer je kindje niet wakker te maken of gerust te stellen, laat hem of haar met rust. Het kan zelfs zo zijn dat je kindje je weg duwt als je hem probeert wakker te maken of te troosten. Hoe meer prikkels je kindje tijdens een nachtangst ervaart (o.a. door proberen wakker te maken) hoe erger de nachtangst wordt en hoe langer deze zal duren. Blijf gedurende de hele nachtangst wel bij je kindje om zijn veiligheid te waarborgen. Begin de dag erna niet meer over de nachtangst want je kindje herinnert zich dit niet.
Wat veroorzaakt nachtangsten?
Nachtangsten komen voor tijdens de eerste 4 uur na bedtijd, tijdens de diepe NON-REM slaap. Onderzoekers denken dat een nachtangst ontstaat als de overgang van lichte slaap naar diepere slaap niet soepel verloopt. De ene hersenhelft valt dan later in slaap dan de andere hersenhelft. Spanning, oververmoeidheid, schermtijd en druk spel vlak voor bedtijd zijn ook triggers voor nachtangsten. Probeer dus goed op vermoeidheidssignalen te letten en je kindje op tijd in bed te leggen. Verminder het aantal prikkels voor bedtijd door de dag alvast rustig af te bouwen: geen actieve, drukke spelletje meer spelen en schermtijd beperken. Dit zorgt ervoor dat de hersenen sneller tot rust komen in bed. Wanneer je kindje ziek is, kan dit ook een trigger zijn voor nachtangsten.
Tip: Wanneer nachtangsten bij jouw kindje regelmatig en steeds op ongeveer hetzelfde tijdstip voorkomen, zou je je kindje vlak voor dit tijdstip (kort) kunnen wekken. Hierdoor moet je kindje nieuwe slaapcyclus opstarten.
Nu je het verschil weet tussen nachtmerries en nachtangsten (zie dikgedrukte woorden) heeft deze blog je hopelijk tips en inzichten opgeleverd om je kindje beter te begeleiden. Nu kan je kindje eindelijk weer gerust inslapen en jij weer van je avond gaan genieten (of verder slapen).
Heb je behoefte aan meer praktische tips die direct toepasbaar zijn?
Neem dan een kijkje op mijn Instagram.
Veel liefs, Ghislaine
